پروژه تاپی یک پروژه ارزش‌مند و چند ملیتی در زمنیه انتقال گاز طبیعی است که به دنبال ایجاد یک خط لوله گاز طبیعی است که گاز را از ترکمنستان به افغانستان، سپس به پاکستان و در نهایت به هندوستان انتقال می‌دهد.
این پروژه یک پروژه مهم انتقال گاز برای افغانستان گفته می‌شود که از میدان‌های گازی ترکمنستان شروع و ۸۱۶ کیلومتر در خاک افغانستان جریان دارد ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و کندهار کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد.
پروژه تاپی برای نخستین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی مطرح شد، زمانی که کشورهای مختلف به دنبال راه‌های جدید برای تأمین انرژی بودند و نیاز به تنوع منابع انرژی احساس می‌شد.
اما توافق‌های اولیه در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۴، بین کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند به توافقات اولیه درباره ساخت خط لوله تاپی رسیدند.
این پروژه در ابتداء میان کشورهای ( ترکمنستان-افغانستان-پاکستان) بود اما در ماه دسمبر سال ۲۰۱۰ میلادی کشور هندوستان به عنوان یک شریک کلیدی به پروژه اضافه شد و این پروژه به یک طرح چهارجانبه بین‌الحکومتی تبدیل شد.
این پروژه به طور کلی حدود یک‌هزار و ۸۰۰ کیلومتر طول دارد و ظرفیت انتقال گاز طبیعی ترکمنستان به هند سالانه حدود ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز برنامه‌ریزی شده است.
بر اساس این قرارداد، افغانستان سالانه حدود ۴۵۰ میلیون دالر درآمد خواهد داشت. در ده سال اول، افغانستان سالانه ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز دریافت می‌کند. در فاز دوم، که ده سال به طول می‌انجامد، این مقدار به سالانه یک میلیارد متر مکعب گاز افزایش خواهد یافت. در فاز سوم، افغانستان سالانه نیم میلیارد متر مکعب گاز دریافت خواهد کرد.
فواید اقتصادی پروژه:
این یک پروژه انرژی است، بنابراین واضح است که امروزه انرژی شرط بنیادی رشد اقتصای کشورها محسوب می‌شود، به ویژه برای افغانستان، مزایایی مستقیم این پروژه را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
۱-فیس ترانزیت: از آن‌جایی که این خط لوله از خاک افغانستان به هندوستان و پاکستان می‌گذرد، بر اساس توافقات، پاکستان و هندوستان موظف هستند سالانه مبلغ معینی هزینه ترانزیت به افغانستان را پرداخت کنند.
اگرچه توافقنامه ترانزیتی میان افغانستان، هند و پاکستان هنوز نهایی نشده است، اما بر اساس توافق و محاسبه‌های اولیه در سال ۲۰۱۲، هر کشور سالانه حدود ۲۱۲ میلیون دالر امریکایی به عنوان هزینه ترانزیت دریافت خواهد کرد.
۲- ایجاد فرصت‌های شغلی: بر اساس پیش‌بینی‌ها و گزارش‌های اولیه، پروژه تاپی می‌تواند هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم در افغانستان ایجاد کند. تعداد دقیق شغل‌ها ممکن است به شرایط خاص پروژه و مراحل اجرایی آن بستگی داشته باشد.
۳-دسترسی به انرژی دوامدار: با توجه به این‌که خط لوله تاپی از دو ولایت مهم صنعتی و تجاری افغانستان، یعنی هرات و کندهار، عبور می‌کند، این ولایت‌ها از انرژی ارزان و پایدار بهره‌مند خواهند شد.
در کنار این پروژه بزرگ، پروژه‌های دیگری نیز در حال تطبیق هستند، از جمله راه‌آهن، پروژه برق ۵۰۰ کیلوواتی و فایبر نوری که ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان متصل می‌کند.
بر اساس معلومات وزارت معادن و پترولیم کشور، ۱۲ پمپ فشار در مسیر پروژه خط لوله گاز تاپی نصب خواهد شد که پنج تای آن در افغانستان با هزینه‌ای معادل یک میلیارد دالر ساخته می‌شود.
قابل ذکر است که با تطبیق این پروژه بزرگ برای چهار هزار تن به‌گونه مستقیم و و برای هزاران تن دیگر به گونه غیر مستقیم فرصت‌های شغلی ایجاد خواهد شد.