مقدمه
سمنت یک ماده مهم مواد ساختمانی زیربنایی کشورها است که از مواد معدنی خام با تکنالوژی ساده بصورت صنعتی تولید می گردد.
سمنت در ساخت و ساز پل‌ها، پلچک ها، ساختمان‌های صنعتی، خدماتی، ملکی و نظامی، بندهای آب و برق و شبکه های آب‌رسانی استفاده می‌شود.
موجودیت سمنت به قیمت مناسب در یک کشور بر قیمت ساخت و ساز ساختمان ها و در کل رشد اقتصادی کشور تأثیر عمیقی دارد.
در سال ۲۰۱۶ میلادی، حدود چهار میلیارد تن سمنت در سراسر جهان تولید شده بود، که ۲.۳۵ میلیارد تن آن تنها چین تولید نموده، ۲۹۰میلیون تن هند، ۸۵.۹ میلیون تن ایالات متحده امریکا، ۷۷ میلیون تن ترکیه و متباقی آن در سایر کشور های تولید شده بود.
در همین سال کشور های همسایه ما ایران ۵۳ میلیون تن و پاکستان ۳۲ میلیون تن تولید کرده بود.
این دو کشور نه تنها از نظر سمنت خودکفاء هستند، بلکه سمنت برای فروش نیز دارند که افغانستان یکی از بازارهای مهم سمنت این کشورها است. نیاز سالانه افغانستان از درک سمنت ۵ – ۷ میلیون تن است، اگر این مقدار سمنت را از کشورهای همسایه وارد کنیم، همه ساله ما صدها میلیون دالر در بدل یک جنس به کشورهای همسایه می پردازیم که در داخل کشور برای تولید آن مواد معدنی لازم موجود است.
با در نظر داشت به ارزش سمنت و موجودیت مواد معدنی برای تولید این مواد مهم در افغانستان امارت اسلامی تلاش دارد که در این بخش به خودکفایی برسد.
به همین منظور کار بازسازی فابریکه ها موجود و اعمار فابریکه های جدید تولید سمنت را در کشور آغاز کرده است که در اینجا می خوانیم.
تلاش های امارت اسلامی برای فعال سازی فابریکه‌های سمنت
با روی کار آمدن امارت اسلامی در کشور قبل از همه تلاش های خود را برای تقویت اقتصاد افغانستان تسریع بخشیده اند و در این راستا از راه‌هایی استفاده می کند که می‌تواند اقتصاد افغانستان را به سوی پیشرفت و ترقی سوق نماید.
یکی از این راه‌ها تهیه سمنت لازم برای بازسازی و اعمار زیربناهای کشور است. در حال حاضر سمنت مورد نیاز در کشور به اندازه کم تولید شده و متباقی آن از کشورهای همسایه وارد می شود.
از این درک، افغانستان سالانه میلیون ها دالر به کشورهای همسایه می پردازد. امارت اسلامی می‌خواهد سطح تولید سمنت را در کشور افزایش داده و سمنت مورد نیاز خود را در داخل کشور تولید و از آن در ساخت و ساز استفاده نماید.
به همین منظور دو فابریکه بزرگ تولید سمنت غوری و جبل السراج در ولایت بغلان و پروان فعال نموده است. کار ساخت فابریکه های تولید سمنت شوراندم قندهار و هرات جریان دارد.
تولید فابریکه سمنت غوری در ۲۴ ساعت به ۶۰۰ تن میرسد. مسؤلین این فابریکه گفته اند، تلاش دارند تا این مقدار را در ۲۴ ساعت به ۱۴۰۰ تن افزایش دهند.
با رسیدن به این سطح، ۱۴ درصد نیازمندی سمنت کشور برآورده خواهد شد. علاوه بر این، کارخانه تولید سمنت جبل السراج در ولایت پروان پس از بیست سال دوباره فعال شد.
این فابریکه که در جریان جنگ ها تخریب شده بودند، با هزینه ۷۰ میلیون افغانی ترمیم و به فعالیت آغاز نموده است.
این فابریکه سمنت اکنون در ۲۴ ساعت ۱۰۰ تن سمنت تولید می کند. در سال ۱۴۰۲ خورشیدی با سرمایه گذاری ۲۲۰ میلیون دالر با شرکت قطری و افغانی قرارداد فابریکه سمنت جبل السراج امضاء شد.
براساس این قرارداد فابریکه سمنت جبل السراج سالانه ظرفیت تولید یک و نیم میلیون تن سمنت را خواهد داشت. امارت اسلامی به این کار اکتفا نکرده و در هشتم عقرب سال ۱۴۰۳در حضور داشت محترم ملا عبدالغنی برادر آخند معاون اقتصادی ریاست الوزراء قرارداد ساخت فابریکه تولید سمنت در یتیم‌تاق ولایت جوزجان با سرمایه‌گذاری حدود ۱۱ میلیارد افغانی میان وزارت معادن و پترولیم و شرکت ۷۷ ترکی به امضاء رسید.
امارت اسلامی می‌خواهد به کمک این کارخانه‌ها کشور را در بخش سمنت به خودکفایی برساند. سمنت که به هر اندازه برای ساخت و ساز ضروریست، اگر به مقدار کافی تولید شود، در رشد اقتصادی کشور نیز نقش مهم دارد.
ارزش اقتصادی پروژه سمنت یتیم تاق
اکنون عصر علم و تکنالوژی است هر کس می تواند در بدل پول از معتبرترین تکنالوژی جهان استفاده نماید. چین، دومین کشور بزرگ اقتصادی جهان، از نظر فزیکی در همسایگی ما قرار دارد.
این کشور به تنهایی تقریباً نصف سمنت جهان را تولید می کند.
بیشترین تعداد فابریکه های تولید سمنت را با ظرفیت های مختلف دارد. ما می توانیم از تکنالوژی آن با قیمت نسبتاً ارزان استفاده نمایم. امارت اسلامی با توجه به امکانات تولید سمنت در داخل کشور، تلاش‌های خود را در این زمینه افزایش داده است.
پس از فعالیت فابریکه های سمنت غوری و جبل السراج، کار ساخت فابریکه های تولید سمنت را در ولایات قندهار و هرات آغاز کرده اند.
اکنون با یک شرکت ترکی قرارداد اعمار فابریکه سمنت را در یتیم تاق ولایت جوزجان امضاء نمود.
فابریکه سمنت یتیم تاق که با سرمایه گذاری ۱۱ میلیارد افغانی در ولایت جوزجان اعمار می گردد روزانه سه هزار تُن تولید خواهد داشت.
با این کار، تا حدی نیاز به سمنت در کشور مرفوع خواهد شد. این یک گام بزرگ به سوی خودکفایی در بخش سمنت است. در کنار آن نقش مثبت در رشد اقتصادی کشور خواهد داشت.
از فابریکه های متذکره، دو فابریکه آن فعال و سمنت را تولید می کند، با تکمیل کار فابریکه های باقی مانده، میلیون ها دالر که در حال حاضر از درک فروش سمنت به کشورهای همسایه پرداخته می شود، صرفه جویی خواهد شد.
همچنان زمینه سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در داخل کشور مساعد شده و هزاران تن مشغول به کار خواهند شد.
نتیجه‌گیری
تولید سمنت در افغانستان ناچیز است، نه تنها به این دلیل که در فهرست بین‌المللی تولیدکنندگان شامل نیست، بلکه می‌تواند به اندازه کم از مصارف خود را تولید نماید.
در همین حال، افغانستان سالانه به ۵ تا ۷ میلیون تن سمنت نیاز دارد. علاوه بر این ارقام، اگر امارت اسلامی در آینده زیربناهای دیگری می سازد، این نیازمندی بیشتر خواهد شد.
اگر ما هنوز هم سمنت را از کشورهای همسایه و کشورهای منطقه وارد نمایم، دو برابر پول خواهیم پرداخت.
با در نظر داشت نیاز و ارزش اقتصادی سمنت، امارت اسلامی تلاش می ورزد تا کشور در این زمینه خودکفاء سازد.
امارت اسلامی تا اکنون قراردادهایی را به ارزش حدود ۴۳ میلیارد افغانی با شرکت‌های داخلی و خارجی در بخش سمنت امضاء نموده است که آخرین آن قرارداد ساخت فابریکه سمنت یتیم تاق در جوزجان است.
با این اقدام از یک طرف به سرمایه گذاری زمینه مساعد می شود و از سوی دیگر هزاران نفر مشغول کار و اقتصاد ما توسعه می یابد.