وزارت عدلیه امارت اسلامی افغانستان، قانون امر بالمعروف و نهی عنالمنکر را بعد از توشیح از سوی عالیقدر امیرالمومنین حفظه الله تعالی، در جریده رسمی شماره ۱۴۵۲ مورخ ۲۵ محرمالحرام ۱۴۴۶هجری قمری، نشر کرد.
قانون امر بالمعروف و نهی عن المنکر شامل یک مقدمه، چهار فصل و ۳۵ ماده است که بعد از توشیح زعیم امارت اسلامی نافذ و در جریده رسمی نشر شده است.
این قانون به هدف تنظیم امور مربوط به امر بالمعروف، نهی عنالمنکر و وظایف و صلاحیتهای محتسبان تهیه و تدوین شده است که مرجع تطبیق کننده آن وزارت امربالمعروف، نهی عنالمنکر و سمع شکایات میباشد.
بر اساس این قانون وزارت یادشده مکلف به امر کردن به معروفات و منع کردن از منکرات مطابق شریعت اسلامی و فقه حنفی و نیز مکلف به تأمین صلح و برادری میان مردم و منع آنها از تعصبات قومی، زبانی و سمتی شده است.
در این قانون آداب و اصول احتساب بیان شده و در آن آمده که رعایت شخصیت و کرامت انسانی اشخاص و سلوک نیک با آنها، وعظ و نصیحت با نرمی، منع کردن از منکرات قابل دید و شنود، اجتناب از معلوم کردن گناهان پنهان اشخاص و اجتناب از تجسس و داخل شدن به حریم اشخاص مگر این که شریعت اسلامی اجازه داده باشد، از جمله این اصول است.
در بخشی از این قانون احکام مربوط به حجاب بیان شده و در آن ستر تمام بدن زن لازمی و پنهان کردن روی به سبب ترس از فتنه ضروری گفته شده است.
در این قانون چگونگی ستر عورت مردان نیز بر اساس شریعت مشخص شده و محتسبان مکلف شدهاند تا در رابطه به ستر عورت مردان و زنان امربالمعروف و نهی عنالمنکر کنند.
در این قانون مکلف ساختن مردم و کارمندان ادارات امارتی به تعظیم شعایر اسلامی، مکلف کردن مسوولان رسانهها به نشر مطالب مطابق شریعت، نبودن توهین مسلمان در مطالب و نشر مطالبی که عکسهای ذیروح در آن نباشد، مکلف کردن تاجران، کسبهکاران و دهقانان به ادای نماز در جماعت، پرداخت به موقع عشر، زکات و سایر مکلفیتهای مالی، منع آنها از ربا، احتکار، غش، سوگند ادا کردن، تطفیف، دروغ و سایر اعمال غیر شرعی و منع کردن فروش اشیای حرام یا غیر قانونی توسط آنان، از مسوولیتهای محتسب خوانده شده است.
محتسبان همچنین بر اساس این قانون مسوولیت دارند تا رانندگان وسایط را از پخش موسیقی، استعمال مواد مخدر، انتقال زنان بیحجاب، فراهم کردن زمینه نشستن و اختلاط زنان با مردان نامحرم و انتقال زنان بدون محرم شرعی عاقل و بالغ منع کرده و آنها را مکلف به تطبیق این موارد کنند.
در این قانون زنا، انواع قمار و فراهم کردن زمینه منکرات، جنگ انداختن حیوانات، سوءاستفاده از تَیپ، رادیو و دیگر وسایل، تهیه و تماشای عکس و فیلم اشیای ذیروح در کمپیوتر، موبایل و وسایل دیگر، استعمال، خرید، فروش، نگهداری و قاچاق مسکرات، بیحجابی کردن، برهنه کردن عورت، ترک و قضا کردن نماز، خوردن روزه، تراشیدن ریش یا کم کردن آن از قبضه، اصلاح موها برخلاف شریعت اسلامی، دوستی و کمک با کفار و مشابهت صورت و سیرت با آنها و چند مورد دیگر از جمله منکرات خاص خوانده شده که محتسبان مکلف به جلوگیری از آن هستند.
در قانون امر بالمعروف و نهی عنالمنکر برای شخصی که به طور علنی عمل منکر را انجام میدهد، با توجه به معصیت و مرتکب آن تعزیراتی مانند توصیه، تخویف (ترساندن) از عذابالله تعالی، تنبیه و تهدید به الفاظ قهرآمیز، تعزیر مرتکب با تلف مال، حبس از یک ساعت الی سه روز در محابس عمومی و در نهایت جزای که از سوی محتسب مناسب دانسته شود، در نظر گرفته شده است و بر بنیاد این قانون، در صورتی که شخص با تطبیق این تعزیرات اصلاح نشود، به محکمه معرفی میشود.
قابل یاآوری است که در جریده رسمی شماره ۱۴۵۲، علاوه بر قانون امربالمعروف و نهی عنالمنکر، فرمان عالیقدر امیرالمومنین حفظهالله تعالی که شامل توصیهها در مورد نماز میشود نیز چاپ و نشر شده است.
شهروندان میتوانند این شماره جریده رسمی را به صورت چاپشده از ریاست نشرات و ارتباط عامه وزارت عدلیه در بدل قیمت تعیین شده و به صورت سافت (پیدیاف) به طور رایگان از بخش دیتابیس احکام و قوانین ویبسایت وزارت عدلیه به دست بیاورند. حق چاپ و نشر این قانون برای وزارت عدلیه محفوظ است و چاپ غیرقانونی آن ممنوع است.