اسرائیلي یرغلګرو کال وړاندې د اکټوبر پر ۷مه پر غزه تړانګه برید وکړ.
د دې یو کلنو بریدونو په پایله کې غزه، چې د شاوخوا ۲.۳ میلیونه وګړو د اوسېدو سیمه وه، له ګڼو بحرانونو سره مخ شوه، بڼه یې بدله شوه او هېڅ هم د یوه کال مخکې په څېر پاتې نه شول.
د اسرائیلي یرغلګرو د بریدونو له امله غزه تړانګه په ویجاړیو او خاورو بدله شوې، د پېړیو پخواني جوماتونه او مذهبي ځایونه له منځه یوړل شول او کرنیزې ځمکې په بشپړ ډول تخریب شوې.
په دې کوچنۍ ۳۶۵ کیلو متره مربع (۱۴۱ میله مربع) سیمه کې دومره پراخه ویجاړۍ رامنځته شوې، چې د سیمې بڼه یې بدله ښکاري او ډېری اوسېدونکی خپلو کورونو ته نهشي ستنېدای، ښايي په نږدې راتلونکي هم په بیا ورتګ ونه توانېږي.
غزه کې د بېځایه شویو پر کمپونو بریدونه:
جبالیا کمپ د غزې په شمال کې د فلسطیني بېځایه شویو تر ټولو لوی پنډغالی دی.
دا کمپ په ۱۹۴۸ کال د صهیونیستي عسکرو له لوري له خپلو کورونو څخه د ۷۵۰ زره فلسطینيانو د جبري بېځایه کولو وروسته په ۱.۴ کیلو متره مربع (۰.۴ میله مربع) ځمکه جوړ شوی او غزه تړانګه کې تر ټولو ګڼ نفوسه کمپ دی.
اسرائیلي یرغلګرو پرلهپسې په یاد کمپ، چې ۱۱۶ زره کډوال پکې ثبت شوي، په امریکايي ۲۰۰۰ پونډه جوړو شویو بمونو بریدونه کړي او سلګونه کسان یې پکې شهیدان کړي دي.
دا بمونه ډېر لوی او خورا ویجاړوونکي دي، چې ۱۲ متره یا ۴۰ فوټه کندې جوړولای شي.
په مسجدونه بریدونه:
د جبالیا کمپ سویل ته په شاوخوا درې کیلو متره (۱.۹ میله) فاصله کې د غزې زوړ ښار پروت دی، چې د منځني ختیځ د ځینې فرهنګي میراثونو سیمه ده او لرغونتوب يې پینځمې پېړۍ ته رسېږي.
په غوره تاریخي ځایونو کې یې د پام وړ عبادتځایونه هم شامل دي، له جملې یې د لوی عمري جومات یادولای شو، چې د غزې په لوی جومات پېژندل کېږي.
د ډسمبر پر ۸مه د غزې لوی عمري جومات د اسرائیلي یرغلګرو په هوايي برید کې سخت زیانمن شو. د دې جومات ۷۴۷ کلن کتابتون، چې یو وخت د قرانکریم د پخوانیو نسخو په ګډون نادرې او کمیابه نسخې پکې ساتل کېدې، په کنډوالو بدل شو.
د غزې د دولتي رسنیو دفتر وايي، چې په تېر یوه کال کې د اسرائیلي یرغلګرو په بریدونو کې لږ تر لږه ۶۱۱ جوماتونه په بشپړ ډول ویجاړ شوي او ۲۱۴ نور تخریب شوي دي.
په ښوونځیو او پوهنتونونو بریدونه:
د غزې اسلامي پوهنتون زاړه ښار ته نږدې د غزې په زړه کې پروت دی.
اسلامي او الازهر دواړه پوهنتونونه د غزې له غوره پوهنتونونو څخه دي، چې هر کال لسګونه زره زدهکړیالانو ته د لوړو زدهکړو زمینه برابروي.
دا دواړه پوهنتونونه په تېرو جګړو کې په نښه شوي، خو په وروستي جنګ کې یې شاوخوا په بشپړ ډول تخریب شوې ده.
په ژنیو کې د بشري حقونو څارونکې خپلواکې ادارې ویلي، چې اسرائیلو د غزې ټول پوهنتونونه په سیستماتیک ډول په بېلابېلو پړاونو کې ویجاړ او له منځه وړي دي.
د غزې له ۱۲ پوهنتونونو څخه یو هم جوړ نه دی پاتې.
د غزې تړانګې ښوونځي بیا، چې فلسطیني بېځایه شویو پناه پکې اخیستې، هره ورځ په نښه کېږي.
په روغتونونو بریدونه:
الشفا د غزې تړانګې تر ټولو لوی روغتون دی. په یاد روغتون تر ټولو مخکې اسرائیلي یرغلګرو برید کړی.
د نومبر په ۱۵مه اسرائیلي یرغلګرو الشفا روغتون، چې زرګونه فلسطینیانو پناه پکې اخیستې وه، محاصره کړ. پینځه میاشتې وروسته په اپریل کې یو ځل بیا د دوو اونیو لپاره محاصره او پوځي عملیات پکې پيل شول، چې روغتون ویجاړ او سلګونه کسان پکې شهیدان شول.
کارپوهان استدلال کوي، چې په روغتونونو بریدونه نړیوالو قوانینو ته په کتو جنګي جنایت دی.
په تېر یوه کال کې لږ تر لږه ۱۱۴ روغتونونه او کلینکونه غیرې فعال شوي او ډېری ناروغان اړینو روغتیايي خدماتو ته له لاسرسي محروم شوي دي.
د کرنیزو ځمکو له منځه وړل:
د غزې مرکزي دیرالبلاح سیمه د دې تړانګې له اصلي کرنیزو مرکزونو څخه ده، چې د نارنج، زیتون او په ځانګړي ډول د خرما په کښت کې ښه شهرت لري.
اسرائیلو غزه کې د نسلوژنې تر څنګ کرنیزې ځمکې تخریب او له منځه وړې او اوسېدونکي یې په لوږه کې ساتلي دي.
د سپوږمکۍ انځورونه ښيي، چې د دیرالبلاح په مرکز کې پراخه کرنیزې ځمکې، سړکونه او کورونه له منځه وړل شوي دي.
د الجزیرې خبري شبکې له لوري څېړل شوي د سپوږمکۍ عکسونه ښيي، چې د غزې له نیمايي ډېره (۶۰ سلنه) کرنیزه ځمکه د اسرائیلو په بریدونه کې زیانمنه او یا تخریب شوې ده.
یاده ځمکه د غزې د وګړو د تغذیې لپاره، چې ۹۶ سلنه یې د خوړو خوندیتوب نه لري، حیاتي ارزښت لري.
د فلسطیني وګړو بېځایه کېدنه:
دوه میلیونه وګړي یې په جبري ډول د خپلو کورونو پرېښودو ته اړ شوي.
د اکټوبر په ۱۳مه، له اټکل شوي ځمکني برید څخه مخکې، اسرائیلي عسکرو د غزې ښار او د دې تړانګې په شمال کې د ټولو ملکي وګړو د ایستلو امر وکړ.
دا مهال د غزې د بشپړې محاصرې اوومه ورځ وه، چې د اسرائیلو د دفاع وزیر یواف ګالانت وویل: “نه برېښنا، نه خواړه، نه اوبه، نه ګاز- هر څه بند دي.”
د غزې تړانګې له ۸۰ سلنه ډېرې سیمې د فلسطینیانو لپاره ناامنه ګڼل کېږي، ځکه چې یا د اسرائیلي عسکرو له لوري د ‘ممنوعه سیمو’ په توګه ټاکل شوې او یا هم د تخلیې د امرونو له وجې ډېری فلسطینیانو په خوندي اعلان شویو سیمو کې پناه اخیسته. حال دا چې دا خوندي اعلان شوې سیمې هم ورځ تر بلې محدودې او کمېږې.
سلګونه زره فلسطینیانو یوازې د کډوالو په المواسي کمپ کې پناه اخیستې ده.
سره له دې چې اسرائیلو غزه کې ځینې سیمې “د خوندي زون” په توګه ټاکلې، خو بیا یې هم په دې سیمو کې لسګونه بریدونه کړي، سلګونه فلسطینیان یې پکې شهیدان او ګڼ نور یې پکې ټپیان کړي دي. له دې ښکاري چې په غزه کې هېڅ ځای خوندي او امن نه دی.
۴۱ زره او ۹۰۹ فلسطینیان شهیدان شوي
پر غزه د اسرائیلي یرغلګرو په یو کلنو بریدونو کې ۴۱ زره او ۹۰۹ فلسطینیان شهیدان شوي. دغهرزا ۹۷ زره او ۳۰۳ نور ټپیان شوي دي.
د اټکل له مخې غزه کې ۷۵ زره ټنه چاودېدونکي توکي غورځول شوي.
کارپوهان وړاندوینه کوي؛ د دې چاودېدونکو توکو څخه د رامنځته شويو ۴۲ میلیونه ټنه کثافاتو پاکول به، چې ناوچاده توکي به هم پکې شامل وي، کلونه وخت ونیسي.
سرچینه: الجزیره نړیواله خبري شبکه