سید محی الدین سادات د کوربه هیواد د بهرنیو چارو وزارت د اسیايي چارو د څانګې له معاون ژنګ ماومینګ سره وکتل.

په دې لیدنه کې د دواړو لوريو ترمنځ د دیپلوماتیکو اړیکو په لا پیاوړتیا او د چین هېواد لخوا افغان محصلينو ته د راتلونکي کال لپاره په سکالرشیپونو ورکولو باندې خبرې شوي.

سید محی الدین سادات افغانستان ته د راستنیدونکو افغان مهاجرینو په هکله معلومات شریک کړي او د مهاجرینو د ښه راغلاست او مرستې په تړاو یې د امارت لخوا د نیول شوي تدابیرو یادونه وکړې.

چین د بهرنیو چارو وزارت د اسیايي چارو د څانګې مرستیال ژنګ ماومینګ راستنیدونکو افغان مهاجرینو سره د خواخوږۍ ښودلو ترڅنګ مهاجرینو سره د مرستې لپاره هم تیاری ښودلی.

د عامې روغتیا وزارت د روغتیايي خدمتونو وړاندې کولو مرستیال مولوي حبیب الله اخوندزاده حامد د روغتیايي همکارانو او پلي کوونکو موسسو استازو سره هېواد ته راستنېدونکو هېوادوالو روغتیايي وضعیت ته د رسېدنې په موخه ناسته کړې

په دې ناسته کې د IOM – UNICEF- WHO- UNDP- او د روغتیايي خدمتونو د وړاندې کوونکو موسسو له استازو څخه غوښتنه شوې؛ تر څو هېواد ته د راستنېدونکو هېوادوالو روغتیايي وضعیت ته رسېدنه وشي.

 د روغتیایي خدمتونو د پلي کوونکو موسسو استازو او روغتیايي همکارانو په تورخم، سپین بولدک او زرنج ښار کې هېواد ته د راستنېدونکو هېوادوالو لپاره د خپلو ادارو کړنې او فعالیتونو په اړه معلومات وړاندې کړي او د عامې روغتیا وزارت سره یې د لا ډېرې همکارۍ ډاډ ورکړی.

متحده عربي اماراتو راستانه شویو افغان کډوالو سره د ۲۰ زره خیمو مرسته کړې ده.

 د کډوالو او بیرته راستنېدونکو چارو وزارت وايي، چې دغه مرسته شوې خیمې تېره شپه کابل نړېوال هوايي ډګر ته را رسېدلې دي.

 د دې وزارت مالي او اداري مرستیال محمد ارسلاح خروټي د متحده عربي اماراتو څخه مننه کړې، چې داسې حساس وخت کې یې کډوالو سره مرسته کړې ده.

 نوموړي له نړېوالو هېوادونو څخه غوښتي، چې افغان کډوالو ستونزو حل لپاره دې افغان حکومت سره مرستې وکړي.

د ریاست‌الوزرا اقتصادي مرستیال ویلي؛ افغانستان او ایران د تاريخ په اوږدو کې ښې سیاسي، اقتصادي او سوداګریزې اړیکې لرلې دي، چې اوسمهال د دغو اړيکو پراختيا ته ښه زمينه برابره شوې او اړتیا ده، چې دواړه هېوادونه یې د لا پياوړتیا په موخه مشترکې هڅې وکړي.

د دواړو هېوادونو لوړ رتبه مسولینو په افغانستان کې د کرنې پر ميکانیزه کولو، د کوکنارو د بدیلو کښتونو په برخه کې پر مرستې، د اساسي کرنیزو محصولاتو او میوه لرونکو ونو د کښت د پراختیا په برخه کې پر پانګونې.

د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ په برخه کې پر افغان ظرفیت جوړونې، کرنیزو توکو ته د بازارموندنې په موخه د دواړو هېوادونو ترمنځ د نندارتونونو پر جوړولو، د ایراني پانګوالو له لوري په افغانستان کې د کرنې په برخه کې د پانګونې پر زیاتوالي.

د دواړو هېوادونو ترمنځ د کرنیزو محصولاتو د وارداتو او صادراتو په برخه کې د همکارۍ پر زیاتوالي، پر افغان کرنیزو محصولاتو د تعرفې پر کمولو، د ایران له خاورې څخه بېلابېلو هېوادونو ته د افغانستان د کرنیزو محصولاتو د لېږد په برخه کې د همکارۍ او د دواړو هېوادونو ترمنځ د اقتصادي او سوداګریزو همکاریو د پراختیا په اړه هر اړخیزې خبرې کړي.

د ایران د کرنې وزیر محمد علي نېکبخت او ورسره مل ایراني مسولینو د ریاست‌الوزرا اقتصادي مرستیال په مشرۍ افغان پلاوي ته د دواړو هېوادونو ترمنځ د ذکر شوو مسایلو په برخه کې د هر اړخیزې همکارۍ ډاډ ورکړی او زیاته کړې يې ده، چې په دې اړه به د دواړو هېوادونو اړوندې ادارې په ګډه سره کار وکړي.

د جمهوریت روغتون د هېواد د پخوانیو روغتونو څخه دی، چې د سردارمحمد داود خان دواکمنۍ پرمهال یې په ۱۳۵۴ه ش کال یې د بنسټ ډبره کېښودل شوه.

په افغانستان کې یواځینی روغتون دی، چې خلکو ته د سرطاني ناروغیو ترڅنګ پښتورګو، پوزې اوغوږ، داخله، عمومي جراحي، هیماتولوژی، نفرلوژي اوعاجله څانګو کې خدمات وړاندې کوي.

په یاد روغتون کې هر ورځ شاوخوا د یو زر او ۵۰۰ نه تر دوه زره پورې ناروغان د او پی ډي برخي ته مراجع کوي .

د جمهوریت تخصصي روغتون رییس ډاکټر امین الله معیني ویلي؛ په جمهوریت روغتون کې سرطاني ناروغیو لکه، سیني، معدې، مرۍ، مثانه، پښتورګوسرطان، ګردو، داخله، دپزي او غوږ، عمومي جراحي د تجربه لرونکو او متخصصو ډاکټرانو لخوا په بریالي توګه درملنه کېږي.

یاد روغتون ته د هېواد د مختلفو ولایتونو او لرې پرتو سیمو څخه ګڼ شمېر ناروغان د درملني په موخه راځي چې درملنه یې په وړیا ډول کېږي.

د جمهوریت روغتون رییس وایي، د اسلامي امارت مشران د هېواد په هر برخه کې د هېواد پرمختګ ته ژمن او متحد دي، دا چې د عامې روغتیا په برخه کې د اسلامي امارت په راتګ سره زیات خدمات وړاندې شوي دي.

د ریاست الوزرا عالي مقام لازم وګڼله چې په هېواد کې مو داسي یو مجهز او عصري روغتون ریفورم شي چې ناروغانو ته په لوړ معیار خدمات وړاندې کړي او کوم هېوادوال مو چې بهر ته د درملنې لپاره ځي په داخل د هېواد کې یې په ښه شان درملنه وشي.

له یوې خوا به مو سرمایه چې په کال کې ۵۰۰ میلیونه ډالره بهر ته وړل کېږي په خپل هېواد کې پاتي شي او له بل اړخه به مو ځوان کدرونه په دندو وګمارل شي، نو په دې اساس د جمهوریت روغتون د جوړوني طرحه په ۲۲/۷/۱۴۴۴د وزیرانو شورا لخوا تایید شوه.

د اسلامي امارت دریاست الوزاء عالي مقام د جمهوریت روغتون د جوړوني د بورد مشري دریاست الوزراء ادارې مرستیال مولوی عبدالسلام حنفي تر نظارت لادې ده، چې څلور کمیټې لري، تدارکات، استخدام، دمصارفو د سنجش اوعوایدو راټولولو کمیټې جوړی شوي دي.

ښاغلي معیني زیاته کړې؛ چې د جمهوریت روغتون د بیارغونې چارو له پاره څه باندې څلور میلیارده افغانۍ ځانګړې شوي دي، چې ۳۱۷ میلیونه افغانۍ به یي په تعمیراتي برخه کې ولګول شي، دوه میلیارده او۶۷۰ میلیونه افغانۍ به طبي تجهیزات او وسایل را ونیول شي، ۹۲۱میلیونه معاشات، ۱۰ میلیونه د عاجلې څانګې تجهیزات او اړین وسایل ، ۱۴۴میلیونه افغانۍ عملیاتي مصارف سنجول شوي دي، ۱۸میلیونه مصارفي طبي مواد او د غیري طبي مصارفي موادو لپاره ۱۰ میلیونه افغانۍ په پلان کې نیول شوي دي.

یاد روغتون مخکې ۱۳ تخصصي څانګې لرلې دا مهال ۲۸مختلفو تخصصي څانګو ته  لوړاو په فعالیت به پیل وکړي، اوس لپاره ۳۰۰ بستر لرو، چې په راتلونکي کې به ۴۰۰ بستره ته لوړ شي، او په یاد روغتون کې به دوه زره او ۲۹۱ روغتیایي کارکوونکي هېوادوالوته خدمات په معیاري ډول وړاندې کوي.

ښاغلی معیني زیاته کړې، په تېرو شپږو میاشتو کې یاد روغتون ته ۱۱۲ زره ۴۲۹ ناروغان د درملنې لپار ثبت او راجستر شوي دي او په همدي موده کې ۱۲ زره او ۷۹۴ تنه ناروغان مو بستر درلوده.

یاد روغتون د فیس له درکه ۷۸۰ میلیونه افغاني په کال کې عواید لري، چې د روغتون په نوروبرخو به په مصرف رسیږي او په دي سره به د هېوادوالو ستونزي لا نوری هم حل شي.

د جمهوریت تخصصي روغتون رییس ډاکټر امین الله معیني خوښي څرګنده کړې، چې خپل ملت ته د روغتیا په برخه کې خدمت وړاندې کوي.

همدارنګه په بهر میشتو افغان ډاکټرانو او علمي کدرونوغږ کوي، چې خپل هېواد ته راشي او په هره برخه کې د خپلو هېوادوالو لاسنیوي وکړي.

اوکراین چې له روسیې سره په جګړه بوخت دی، دغه جګړه تر ډېره د لویدیځې نړۍ په ځانګړي ډول امریکا په مرسته پر مخ بیایي، خو د فلسطین او اسراییلو ترمنځ د جګړې له پیل وروسته غربي هېوادونو د اوکراین سره د لوېدیځو هېوادونو د ملاتړ اړیکې پرې کېدو ته نږدې دي.

پر اوکراین د روسیې له برید وروسته د امریکا په ګډون لویدیځو هېوادونو د اوکراین مرستې ته سینه ووهله او د میلیاردونو ډالرو په ارزښت یې ورسره پوځې مرستې اعلان کړې، چې اوکراین د دې مرستې په ملاتړ روسیه ګواښوله.

خو د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي وايي، داسي ښکاري چې د روسیې پر وړاندې لودېځ ورسره خیانت کړی دی.

له اوکراین سره د لوېدیځ د ملاتړ کمرنګه کېدو سره روسیه خوشبینه شوې.

بلخوا ټاکل شوې وه، چې راتلونکي ۲۰۲۴ زیږدیز کال کې د اوکراین ولسمشریزې ټاکنې ترسره شي، خو د ۲۰۲۲ زیږدیز کال په فبرورۍ کې پر دغه هېواد د روسیې پوځي برید او تر دا مهاله د دغې جګړې اوږدېدل د دې لامل شوی، چې دغه ټاکنې راتلونکی کال ترسره نه شي.

د اوکراین ولسمشر ویلادیمیر زیلنسکي پرون ماښام ناوخته په یوه خپره کړې ویډیو کې ویلي، چې اوس مهال هېواد په جنګي حالت کې دی او د ټاکنو د ترسره کېدو امکانات نه شته.

نوموړي ویلي، چې اوس مهال هېواد تر بل هر څه زیات یووالي او دفاع ته اړتیا لري.

د اوکراین ولسمشر دغه څرګندونې وروسته تر هغې کړي، چې د تېرې اوونۍ په پای کې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر دیمترو کولابه ویلي وو، زیلنسکي په ۲۰۲۴ زیږدیز کال کې د ولسمشریزو ټاکنو په اړه غور کوي او مثبت او منفي اړخونه یې اروزي.

غزني کې د ۴۰۰ زره امریکایي ډالرو په لګښت د یوه سربند او پینځه استنادي دیوالونه ګټې اخیستنې ته د سپارلو په موخه د غزني مرکز قره باغي سیمه کې ناسته جوړه شوې وه، چې پکې د غزني ولایت والي سربېره د دغه ولایت سیمه ییزو مسولینو او قومي مشرانو هم ګډون کړی وو.

د غزني ولایت والي حافظ محمد امین عمري ویلي؛ اسلامي امارت په دې هڅه کې دی تر څو د هېواد وګړو ته د کار زمینه برابره کړي او هڅه کوي د ټولګټې پروژې اکثره په هغو سیمو کې پلي کړي، چې په تېرو ۲۰ کلونو کې ورته هیڅ ډول پاملرنه نه وي شوې.

د غزني ولایت د ولاړو اوبو ریاست رییس مولوي محمد شفیق منصور عمر ویلي؛ د یادو پروژو له ډلي درې د غزني په مرکز او درې نوري یې د دغه ولایت په واغظ او اندړو ولسوالیو کې دي، چې د خوړو او کرنې نړیوالې ادارې UN-FAO موسسې په مالي مرسته جوړې او ګټې اخیستنې ته وسپارل شوې.

نوموړي زیاته کړې؛ یادې پروژې د غزني مرکز قره باغي سیمي، موی مبارک، د اندړو ولسوالۍ ناني سیمه او واغظ ولسوالۍ ساروان سیمه کې ټولټال دوه زره متره استنادي دیوالونه یا ګبینونه او یو سربند وو، چې په جوړېدو سره یې د مسلکي انجینرانو په ګډون ۲۶ زره کسانو ته د کار زمینه برابره شوې وه.

ښاغلي منصور عمر په وینا؛ د یادو پروژو کارې چارې په پینځو میاشتو کې بشپړه اوګټې اخیستنې ته وسپارل شوې.

د سیمې اوسیدونکي ددغو پروژو په بشپړېدو سره خوښي څرګنده وي او وایي چې له دې سره به د دوی زرګونه جریبه کرنیزې ځمکې له ویجاړېدو څخه وژغورل شي.

پټناګون د دوشنبې په ورځ اعلان کړی، چې سوریه او عراق کې ۴۵ امریکايي سرتېري ټپیان شوي.

یاد سرتېري په څه کمو درېیو اونیو کې په ۳۸ بېلا بېلو بریدونو کې ټپیان شوي دي.

د امریکا د دفاع وزارت په وینا؛ د اکټوبر میاشتې له ۲۰مې نېټې راهیسې ۲۰ راکټي او ډرون بریدونه په عراق او ۱۸ بیا په سوریه کې په امریکايي پوځیانو ترسره شوي دي.

امریکا په سوریه کې ۹۰۰ او په عراق کې بیا ۲۵۰۰ سرتېري لري.

د یادولو وړ ده، چې امریکا پر غزه د اسرائیلي برید له پیل سره سم د اسرائیلو ملاتړ کړی دی.