د جمهوریت روغتون د هېواد د پخوانیو روغتونو څخه دی، چې د سردارمحمد داود خان دواکمنۍ پرمهال یې په ۱۳۵۴ه ش کال یې د بنسټ ډبره کېښودل شوه.
په افغانستان کې یواځینی روغتون دی، چې خلکو ته د سرطاني ناروغیو ترڅنګ پښتورګو، پوزې اوغوږ، داخله، عمومي جراحي، هیماتولوژی، نفرلوژي اوعاجله څانګو کې خدمات وړاندې کوي.
په یاد روغتون کې هر ورځ شاوخوا د یو زر او ۵۰۰ نه تر دوه زره پورې ناروغان د او پی ډي برخي ته مراجع کوي .
د جمهوریت تخصصي روغتون رییس ډاکټر امین الله معیني ویلي؛ په جمهوریت روغتون کې سرطاني ناروغیو لکه، سیني، معدې، مرۍ، مثانه، پښتورګوسرطان، ګردو، داخله، دپزي او غوږ، عمومي جراحي د تجربه لرونکو او متخصصو ډاکټرانو لخوا په بریالي توګه درملنه کېږي.
یاد روغتون ته د هېواد د مختلفو ولایتونو او لرې پرتو سیمو څخه ګڼ شمېر ناروغان د درملني په موخه راځي چې درملنه یې په وړیا ډول کېږي.
د جمهوریت روغتون رییس وایي، د اسلامي امارت مشران د هېواد په هر برخه کې د هېواد پرمختګ ته ژمن او متحد دي، دا چې د عامې روغتیا په برخه کې د اسلامي امارت په راتګ سره زیات خدمات وړاندې شوي دي.
د ریاست الوزرا عالي مقام لازم وګڼله چې په هېواد کې مو داسي یو مجهز او عصري روغتون ریفورم شي چې ناروغانو ته په لوړ معیار خدمات وړاندې کړي او کوم هېوادوال مو چې بهر ته د درملنې لپاره ځي په داخل د هېواد کې یې په ښه شان درملنه وشي.
له یوې خوا به مو سرمایه چې په کال کې ۵۰۰ میلیونه ډالره بهر ته وړل کېږي په خپل هېواد کې پاتي شي او له بل اړخه به مو ځوان کدرونه په دندو وګمارل شي، نو په دې اساس د جمهوریت روغتون د جوړوني طرحه په ۲۲/۷/۱۴۴۴د وزیرانو شورا لخوا تایید شوه.
د اسلامي امارت دریاست الوزاء عالي مقام د جمهوریت روغتون د جوړوني د بورد مشري دریاست الوزراء ادارې مرستیال مولوی عبدالسلام حنفي تر نظارت لادې ده، چې څلور کمیټې لري، تدارکات، استخدام، دمصارفو د سنجش اوعوایدو راټولولو کمیټې جوړی شوي دي.
ښاغلي معیني زیاته کړې؛ چې د جمهوریت روغتون د بیارغونې چارو له پاره څه باندې څلور میلیارده افغانۍ ځانګړې شوي دي، چې ۳۱۷ میلیونه افغانۍ به یي په تعمیراتي برخه کې ولګول شي، دوه میلیارده او۶۷۰ میلیونه افغانۍ به طبي تجهیزات او وسایل را ونیول شي، ۹۲۱میلیونه معاشات، ۱۰ میلیونه د عاجلې څانګې تجهیزات او اړین وسایل ، ۱۴۴میلیونه افغانۍ عملیاتي مصارف سنجول شوي دي، ۱۸میلیونه مصارفي طبي مواد او د غیري طبي مصارفي موادو لپاره ۱۰ میلیونه افغانۍ په پلان کې نیول شوي دي.
یاد روغتون مخکې ۱۳ تخصصي څانګې لرلې دا مهال ۲۸مختلفو تخصصي څانګو ته لوړاو په فعالیت به پیل وکړي، اوس لپاره ۳۰۰ بستر لرو، چې په راتلونکي کې به ۴۰۰ بستره ته لوړ شي، او په یاد روغتون کې به دوه زره او ۲۹۱ روغتیایي کارکوونکي هېوادوالوته خدمات په معیاري ډول وړاندې کوي.
ښاغلی معیني زیاته کړې، په تېرو شپږو میاشتو کې یاد روغتون ته ۱۱۲ زره ۴۲۹ ناروغان د درملنې لپار ثبت او راجستر شوي دي او په همدي موده کې ۱۲ زره او ۷۹۴ تنه ناروغان مو بستر درلوده.
یاد روغتون د فیس له درکه ۷۸۰ میلیونه افغاني په کال کې عواید لري، چې د روغتون په نوروبرخو به په مصرف رسیږي او په دي سره به د هېوادوالو ستونزي لا نوری هم حل شي.
د جمهوریت تخصصي روغتون رییس ډاکټر امین الله معیني خوښي څرګنده کړې، چې خپل ملت ته د روغتیا په برخه کې خدمت وړاندې کوي.
همدارنګه په بهر میشتو افغان ډاکټرانو او علمي کدرونوغږ کوي، چې خپل هېواد ته راشي او په هره برخه کې د خپلو هېوادوالو لاسنیوي وکړي.